Het Agentschap voor Binnenlands Bestuur (ABB) publiceerde laatstleden 24 januari zijn derde editie van de gemeente- en stadsmonitor. Daarmee wordt via een rist van honderden indicatoren (laat ons zo zeggen) de “staat” van steden en gemeenten in kaart gebracht door bevraging (maart vorig jaar) van een representatieve cohorte aan burgers.
Al die mensen kunnen dan hun percepties over de meest verscheidene toestanden en beleidsdomeinen in hun woonplaats weergeven.
Lang geleden behoorde ondergetekende ook eens toevallig tot de respondenten. Dat gebeurde toen ook nog telefonisch en de mevrouw aan de lijn stond stomverbaasd dat ik op vele vragen repliceerde dat ik niet in staat was om daarop te antwoorden, oftewel anderzijds graag een woordje commentaar wou geven. Vraag was bijv. of ik vond dat er wel genoeg speelpleintjes waren te vinden in onze stad. Wist ik veel…
Nu, naast die bevragingen naar indrukken van bewoners verstrekt de monitor ook puur statistische gemeentelijke gegevens, afkomstig uit diverse databanken. Zo bijvoorbeeld over de schuld per inwoner.
(Zie nog onze vorige editie.)
Kranten wijden veel aandacht aan die Monitor, en geven daar jammer genoeg weinig duiding bij. Zeg maar: geen. (En als ze bij bepaalde onderwerpen vergelijken met andere gemeenten houden ze er geen rekening me dat de foutenmarges mekaar kunnen overlappen en de mogelijke verschillen bij de indicatoren dus niet significant zijn. Daar weet zo’n journalist niks van. Waren altijd gebuisd voor statistiek.)
En zo kunnen we ons goed inbeelden hoe menig Kortrijkzaan duchtig werd opgeschrikt toen hij/zij vernam dat er voor niet minder dan 2.382 euro aan schulden op zijn hoofd en op de capita’s van zijn kindjes berust. Zo’n dingen staan nooit in onze plaatselijke gazetten en worden ook nooit toegelicht.
Is dat even schrikken!
Het is een ongeveer onuitroeibaar misverstand (zelfs bij politiekers): een gemeente wordt niet bestierd als een huishouden. De leningen aangegaan door overheden zijn namelijk productief. (Of horen dat toch te zijn.) Aflossingen spreiden zich daarom ook over generaties.
De in de Monitor aangegeven schuld per inwoner van 2.381,97 euro (per 31/12.22) is – zonder enig commentaar – tevens misleidend.
Maar mogen we als een Pietje-Precies weerom (zie vorige editie) en eerst even wijzen op cijfergegevens die we niet goed kunnen thuiswijzen.
Volgens de jaarrekening 2022 van de stadsadministratie bedraagt de totale openbare schuld (op 31 december 2022) 185.176.471 euro. De Monitor berekent de schuld per inwoner aan de hand van 78.944 inwoners. Welnu, dat geeft 2.345,66 euro op per inwoner. Dat is dus een ander bedrag dan wat de Monitor ons meent te moeten leren (2.381,97 euro).
Met welke bevolkingstelling houdt de monitor (en stad) eigenlijk rekening? De meest logische datum lijkt ons toch die van 1 januari 2023 te zijn. Volgens het bevolkingsregister telde Kortrijk toen 78.841 inwoners. Dat levert dan een schuld per inwoner aan van 2.348,73 euro.
We krijgen dus drie mogelijke uitkomsten als schuld per inwoner….
Lijkt u dat allemaal pietluttig? Mij niet. We vinden dat véél erger dan een d-t-fout in een officieel document.
Bon. We geloven dus ofwel het Agentschap Binnenland Bestuur, ofwel Stad NIET.
En nu voegen we aan onze commentaar een uiterst belangrijke reflectie toe.
Waarom is het schuldbedrag per inwoner van het ABB misleidend voor de gemiddelde lezer?
Zo’n gewone Kortrijkzaan denkt in al zijn onschuld dat het puur gaat om een schuld van de Stad.
Maar neen !
We moeten een opsplitsing maken.
– Stad zelf had eind 2022 een eigen schuld (eigen leningen) voor een bedrag van 111.020.959 euro.
– Het OCMW droeg een schuld van 30.614.580 euro.
TOTAAL VOOR HEEL HET STADSGEBEUREN: 141.635.538 euro.
PER INWONER: 1.822 euro.
Dat zijn de cijfers aangegeven door het stadsbestuur in de jaarrekening 2022.
We krijgen het weer op de heupen. Blijkt dat bestuur nog een ander bevolkingsaantal hanteert (77.736).
Dat is niet zo niet zonder belang.
Kijk maar eens naar Middelkerke. Torenhoge schuld van 4.047 euro (vanwege de bouw van een casino) voor- ja, een klein aantal inwoners (19.755).
Hoe komt men dan aan de schuld zoals de Monitor aangeeft?
Men telt bij de zuivere Stadschuld ook nog de zgn. doorgeefleningen erbij (bijv. aan Fluvius): dat is 37.178.441 euro. Ooit krijgt men die terugbetaald). En de puur “boekhoudkundige schulden” van 6.362.492 euro waarmee geen kasstroom gepaard gaat.
En zo komt men natuurlijk aan een totale openstaande schuld van 185,2M hetzij 2.382 EUR per inwoner.
We zouden nu nog een boom kunnen opzetten over de evolutie van de schuld. Het is ooit erger geweest.
Schulden enkel voor stad en OCMW in 2015: 181.309.611 euro, hetzij 2.410 per inwoner.
Voorts zouden we dat bedrag nog kunnen relativeren, nuanceren, SITUEREN.
Zoals gezegd: stad is geen gezin. We lenen toch niet voor pure consumpties?
En hoe minder leningslasten, hoe minder een stad doet aan investeringen. Dat kan ook niet goed zijn.
Voorts moeten we zaken in het oog houden als het netto-actief, de autofinancieringsmarge, het werkkapitaal, ratio’s als die van de solvabiliteit en liquiditeit.
We gaan dat dan wel een keer doen….