Eerste vraag: hoeveel zijn het er eigenlijk?

In de voorbije jaren was er altijd sprake van een contingent van 22 medewerkers en die vielen nog onder het PWA-statuut. Of dit contingent wel altijd was opgevuld is ook de vraag.
Over het verloop bij het personeel (vrijwillige of gedwongen ontslagen, vervangingen, nieuwe aanwervingen, overgangen van PWA naar ACTIVA) is er sinds enige tijd geen openbaarheid van bestuur meer. We weten ook niet hoeveel van die medewerkers een contract hebben van onbepaalde duur.
En in de herfst van vorig jaar was er zelfs sprake van een bijkomend contingent van 11 voltijdse equivalenten (VE). Hoe staat het daarmee?

Over de overgang van PWA-stadswachten naar ACTIVA-stadswachten.

In 2003 al is voor de reglementering inzake de tewerkstelling van stadswachten een nieuw statuut uitgewerkt.
Voor wie daar meer wil over weten: zie het K.B van 19 maart en de omzendbrief van 19 maart 2003 in het SB dd. 4 april 2003. Ook de site www.sd.be is voor de geïnteresseerden althans reuze-interessant.
Stadswachten zijn nu volwaardige stadspersoneelsleden, als zij tenminste geslaagd zijn in de overgang naar het ACTIVA-stelsel.
Zij worden nu ook vergoed volgens de gemeentelijke barema’s. Kunnen zelfs een bediendencontract hebben. Hangt af van de taken.
Hoeveel dat er zijn? Alweer geen idee.

De overgangsregeling bij de vervanging van PWA’ers door ACTIVA’s is uitermate ingewikkeld. Even zien of de bevoegde schepen daar al zicht op heeft.
In Kortrijk zijn stadswachten in een 3/4de tijds arbeidsregime tewerkgesteld. Vermoedelijk is de situatie dus zo dat er hier voor één ACTIVA drie posten van PWA-stadswachten moeten wegvallen. Tenminste als men van Binnenlandse Zaken een tegemoetkoming van 315 euro wil krijgen. Best om uitleg vragen aan schepen Jan de Bethune, nu hiervoor bevoegd.

Over de aanwervingen.

Stadswachten dienen ter bevordering van de tewerkstelling van langdurig werkzoekenden. Dus niet enkel voor onze veiligheid.
Hoe gebeurt de aanwerving precies? Hoe maakt men vacatures bekend?
Zijn er spontane sollicitaties?
Wie werft aan? De coördinator? Is er een soort sollicitatieproef?
Hoe verloopt de opleiding? Wat zijn de slaagkansen?
Waarom telt het contingent zoveel vrouwen? Zit daar een systematiek achter?

Over de flexibiliteit van de stadswachten

Hoeveel uren werken zij, per dag, per maand, per jaar?
Op welke dagen en welke uren? Ook op feestdagen? Des avonds?
Zijn ze in het bezit van peperspray? Kunnen ze allemaal lezen?
Hoeveel zijn er per dag op straat? Zijn ze per GSM of GPS traceerbaar?
Krijgen zij per paar (duo) een specifiek werkterrein of specifieke opdrachten?
Maken zij dagrapporten? Meldingsverslagen? Hebben ze signaalkaarten?
Hoeveel uren worden er per taak besteed?
Is er enige coördinatie met de patrouillerende politie? Zodat ze niet naar mekaar moeten zwaaien of kushandjes werpen?
Zijn er geregeld vergaderingen met de coördinator? Met de bevoegde schepen ook? (En wie is die coördinator?)

Over het bijkomend contingent

Sinds 1 januari 2006 mochten steden en gemeenten die in het kader van een preventie- en veiligheidsplan een conventie hebben afgesloten met de FOD Binnenlandse Zaken een bijkomend contingent stadswachten aanwerven. En wat meer is: de minister had hiervoor véél centjes ter beschikking. Voor elke aanwerving kon men een forfaitair bedrag van 420 euro per werknemer/voltijdse maand krijgen. Voor “tewerkstellingskosten”.
Bovendien kon er per jaar en per betrekking 371,84 euro toegekend voor kosten verbonden aan de uitrusting (die paarse jas), werkingsmiddelen en investeringen (kantoor bijv.).

Stad Kortrijk heeft ook zo’n conventie afgesloten.
Minister Dewael voorzag hiervoor voor onze Stad vorig jaar een bedrag van 61.017,60 euro. (M.B van 17 mei 2006.)

Grote vraag: hebben we die som binnengerijfd?
Hebben we de bepalingen uit de conventie nageleefd?
Meer speciaal nog: hebben we vóór 31 maart van dit jaar hiertoe alle financiële bewijsstukken ingeleverd?? Zoniet moeten we alles teruggeven. Vraag het aan de bevoegde schepen.

Over de restkost

Met restkost bedoelen we het bedrag dat Stad zelf netto voor de stadswachten moet ophoesten. Dus wat de uitgaven zijn van Stad zelf, minus de ontvangsten, oftewel de tegemoetkomingen van de hogere overheid.
Probeer dat maar eens te vinden in onze stadsbegroting.
Voor Oostende bijvoorbeeld is dit alles netjes te vinden in de artikels 330/12/122 tot124. Uitgaven voor studies. Kantoorbenodigdheden. Telefoonkosten. Kosten opleiding. Technische benodigdheden. En in art. 330-12/465-01 staan de bijdragen van de hogere overheid. Rubriek “justitie en politie”.
Bij ons ontbreekt deze post daar, en moeten we gaan zoeken in 84032. Rubriek “sociale hulp en gezinsvoorzieningen”.

Ik zoek nu even.
Niet te doen.
De stadswachten komen niet specifiek ter sprake.
Men heeft het over het globale preventiecontract, en dat gaat over méér dan stadswachten.
Toch even dit ter info.
Aan bezoldigingen (inbegrepen vakantiegeld, RSZ, etc.) wordt er inhet kader van het preventiecontract voor dit jaar aan uitgaven ca. 536.000 euro begroot. En de globale bijdrage van de hogere overheid is 409.000 euro.
Schepen Jan de Bethune schuift voor dit jaar op de komende gemeenteraad (16 april) evenwel een bedrag van 524.953 euro naar voor als ontvangsten… Die meevaller is ook weer een vraag waard. Dat zou betekenen dat heel het project “veiligheid en preventie” aan Stad bijna niks kost. (De belastingbetaler natuurlijk wel.)

Evaluatie

In de loop van dit jaar belooft de schepen een evaluatie van alle acties in verband met het veiligheids- en preventiecontract.
Dus ook over de stadswachten. Het wordt tijd.
Op internet vond ik over de stadswachten in Oostende voor 2005 al een onvoorstelbaar gedetailleerd evaluerend rapport. 24 bladzijden. Op internet ! Onder het bewind van schepen de Bethune ziet men dat niet zo vlug gebeuren.

Stadswachten nooit verwarren met pakmadams, buurtwerkers, lijnhelpers, zwaantjes, straathoekwerkers, hulpagenten, fietsende agenten, burgeragenten, raster- en centrummanagers, fox’en, of straatcamera’s en honden. BIN. Wijkagenten.
’t Is allemaal voor onze veiligheid, dat wel.

Nu eerst vertellen wat de paarse dames niet mogen doen. (Soms doen zij het ook niet.)

Zij (het zijn allemaal vrouwen?) mogen niet samen lopen tateren over koetjes en kalfjes en naar étalages kijken. Want dan merken ze dat verstopt rioolputje geeneens op. Ze mogen ook niet bang weglopen als je ze net iets wil vragen, of als er een kleine calamiteit dreigt. Zij mogen in ’t kortrijks dan toch een praatje slaan met onze andersgekleurde medemensen.
Zij mogen enkel lopen op voor het publiek toegankelijke plaatsen die tot het openbaar domein behoren. Dus: verkeerswegen (tot en met inbegrip van bermen), openbare ruimtes zoals parken, pleinen en openbare parkings.
Zij mogen enkel werken in rechtstreekse opdracht van de gemeentelijke overheid en voeren geen taken uit voor andere opdrachtgevers. Je mag ze dus geen dienst vragen, in de trant van: haal eens dat papiertje of die stadskrant voor mij op.
Zij kunnen niet ingezet bij andere dan door de gemeente georganiseerde evenementen.
Zij kunnen niet ingezet voor taken op private, niet publiek toegankelijke plaatsen.
Evenmin op alle andere plaatsen, beheerd door andere dan de gemeentelijke overheid. Bijvoorbeeld: een ziekenhuis, de parking van een warenhuis. Want dan begint dat te lijken op een bewakingsopdracht en dat is enkel voor bewakingsfirma’s weggelegd.
Er dient duidelijk te worden gesteld dat stadswachten geen politionele bevoegdheid hebben, noch bevoegdheden in het kader van de private veiligheid.
Zij mogen op geen enkele wijze ingezet voor het uitvoeren van een gemeentelijke tax- of retributiereglementering. Dat wil zeggen: het vaststellen van omstandigheden waarbij een retributie of belasting toepasbaar lijkt. MET DE NIEUWE WET OVER DE “GEMEENSCHAPSWACHTEN” ZAL DIT VERANDEREN.

Wat mogen ze dan wel?

Curieus is dat omtrent de taken van stadswachten de teksten op de websites van de RVA, van de federale regering (belgium.be), van het parlement of in ministeriële circulaires nogal eens verschillen van elkaar. Zo mogen ze de ene keer “klusjes opknappen”, en in andere teksten dan weer niet. In Oostende mogen ze zelfs hondenpoepzakjes uitreiken. Of ze mogen toezicht houden in “wijken”, terwijl elders dan sprake is van “sociale wijken”, of “hoogbouwwijken”, of “vervallen wijken” of “gebouwengroepen”. Volgens de RVA mogen ze optreden IN openbaar vervoer, en in andere teksten enkel in of op de omgeving van openbaar vervoer.

Wij houden het bij de circulaire van 19 maart 2003 met de specifieke richtlijnen voor Stadswachten met Activa-statuut (Staatsblad van 4 april 2003) plus het antwoord van de minister op een schriftelijke vraag van kamerlid Marleen Govaerts, gesteld op 23 november 2006 en beantwoordt door de minister van Binnenlandse Zaken op 16 maart 2007 (Bulletin van 19.03.2007).

Het gaat officieel om volgende taken:

1. De aanwezigheid en het toezicht bij de uitgang van de scholen.
2. De aanwezigheid en het toezicht in de omgeving van en in sociale woonwijken. NIET HET MILJOENENKWARTIER. NIET IN BELLEGEMBOS. NIET OP DE DAM.
3. De aanwezigheid en het toezicht op en in de omgeving van het openbaar vervoer. (Haltes, stations.)
4. Het verhogen van het veiligheidsgevoel door te waken over de gemeentelijke infrastructuur, in te staan voor preventiecampagnes, het sensibiliseren van de bevolking. Ze mogen bijvoorbeeld zeggen aan ons : doe eens uw broek of uw handtas dicht. Sluit uw wagen. Uw hemd puilt uit. Zet beter uw fiets daar en laat die graveren. Niet in de bomen klimmen.
5. De aanpak in verband met de bescherming van het milieu. Hou op met uw BBC! Dennenverbranding.

Heel belangrijk is nog dat stadswachtinnen een rapport mogen opstellen over inbreuken die uitsluitend beteugeld worden met gemeentelijke administratieve sancties. Bijvoorbeeld: geluidsoverlast.
MAAR. Bij ons in Kortrijk kan dat nog niet!
Want in onze stad zijn er nog geen gemeentelijke administratieve sancties (GAS) voorzien. Een jurist van Stad is daarover al sinds juni 2005 aan het studeren. In april vorig jaar werd beslist om in de schoot van Leiedal nog wel een werkgroep op te richten ter voorbereiding van een uniforme regeling voor een politieverordening op het niveau van het gerechtelijk arrondissement. Dus niet enkel voor onze politiezone VLAS. Die werkgroep is al 11 keer samen gekomen. Geld dat dat kost. En het is allemaal eenvoudig. Gewoon afkijken wat elders gebeurt. De conferentie van burgemeesters (waar men nooit een verslag van ziet of hoort in de gemeenteraad) hoopt op 11 mei aanstaande met een definitieve tekst naar buiten te komen.

Op de komende gemeenteraad van 16 april wordt het veiligheids- en preventieplan 2007-2010 besproken. Schepen Jean de Bethune is daar nu verantwoordelijk voor. Hij huist nog altijd in Marke – voelt zich daar veilig – en niemand weet of hij nu al wel zijn emails leest.
Vandaar dat we langs deze weg nog enkele vragen zullen stellen met betrekking tot de stadswachten.

Kan een gemeente de inzet van veiligheidsmensen systematisch verplichten?

Pff.
De wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid bepaalt diverse regimes voor de organisatie van de “security” op fuiven.
Deze kan worden uitgeoefend door professionele firma’s, of door de eigen interne bewakingsdienst, of door leden van de eigen vereniging onder het vrijwilligersregime.
Er is in de wet ook de mogelijkheid voorzien om onder bepaalde voorwaarden en in bepaalde gevallen bescherming, controle en toezicht te verplichten. Probleem is dat er nog altijd geen K.B. is dat de modaliteiten bepaalt.
Met andere woorden: een bewakingsdienst is niet verplicht.
Maar … de wet verbiedt de gemeenten ook niet uitdrukkelijk om bewaking als voorwaarde op te leggen voor de organisatie van een evenement. Wie de legitimiteit of opportuniteit van zo’n reglement wil betwisten kan zich wenden tot de Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden.

Kan een burgemeester organisatoren van fuiven verplichten om in de omgeving van een fuifzaal te patrouilleren?

Neen.
Het patrouilleren (persoonscontrole) op de openbare weg is in principe voorbehouden aan de politiediensten. Inbreuken op deze regel door private bewakingsdiensten worden door hoge administratieve geldboetes gesanctioneerd.

Hoe bewaking organiseren?

1. Organisatoren kunnen een vergunde bewakingsonderneming inhuren en op die manier beroep doen op professionele bewakingsagenten.
2. Organisatoren kunnen in bepaalde omstandigheden voorzien in een eigen bewakingsdienst met vrijwilligers.
Er zijn wel voorwaarden aan verbonden. Het mag enkel sporadisch gebeuren en kosteloos. De vrijwilligers moeten lid zijn van de organiserende vereniging. Zie nog de wet (art. 2) en twee omzendbrieven van 19 november 1999 en 7 maart 2001.

Het inzetten van zgn. “fuifbuddies” kan niet !(Fuifbuddies zijn zogezegd gevormde personen die onder de mom van “vrijwilligers” op tal van organisaties hun diensten aanbieden.)