Zeer bijzonder en historisch uniek aan dit programma is dat er een verklarende woordenlijst is aan toegevoegd.

“Durven veranderen, nu zeker”
Met deze slogan trekt de Sociaal-Liberale partij (van Geert Lambert en Compagnie) ten strijde bij de regionale verkiezingen.
Er zijn zeven uitdagingen gemeld, verspreid over 27 bladzijden.
De uitdaging die hier ter sprake komt is te lezen in het hoofdstuk met als titel “Een moderne overheid uitbouwen”.

Al onmiddellijk valt op dat ook de SLP de provincies “grotendeels” overbodig vindt. Men moet gaan naar andere vormen van bovenlokale samenwerking.
Hier past ook het begrip rasterstad in. (Een term die onze burgemeester Stefaan De CLerck ooit lanceerde.)
En wat is hier nu een rasterstad? Een samenwerkingsmodel tussen grote steden en omliggende gemeenten waarvan de inwoners gebruik maken van voorzieningen uit de steden. (Zie je bijvoorbeeld Kuurne al bijdragen in de kosten van bijvoorbeeld Buda-kunsteneiland?)

SLP durft nog niet zo direct zeggen dat we met teveel ambtenaren zitten opgescheept. Neen. We moeten naar nieuwe streefcijfers inzake de omvang van het ambtenarenkorps, na een evaluatie van de noden en taken van de overheid.

Kinderopvang wordt een volkomen gratis basisvoorziening.
We moeten de slagkracht van gemeenten verhogen. De planlast afbouwen. En de verzelfstandige agentschappen evalueren.
Niet al te gedurfd, althans dit programma over stedelijk beleid.

“Eerst de mensen, niet de winst” is de leuze van de PVDA, plus.
29 bladzijden, 20 programmapunten voor de regionale verkiezingen met 10 prioriteiten.
Het nogal kort uitgevallen 19de programmapunt handelt over “gemeentelijke solidariteit”. Meest markant is hier dat ook deze partij de dotaties van het Gemeentefonds wil verhogen, aan te passen aan de stijgende evolutie van de gemeentelijke uitgaven, vooral die voor het personeel. (Over een afslanking van het ambtenarenkorps rept men niet.)

Een marxistische geïnspireerde partij heeft uit de aarde der zaak niet zoveel aandacht voor puur staatkundige problematiek.
Des te meer voor de mensen.
In dit verband worden verspreid over een aantal programmapunten nog enkele merkwaardige voorstellen gelanceerd die betrekking op het leven in steden en gemeenten.

De PVDA wil dat er onafhankelijke huisinspecteurs komen die de maximum huurprijs bepalen. Voor sociale woningen alleszins niet hoger dan 20 procent van het inkomen.
In elke gemeente moet er minstens één kinderbewaarplaats komen, zodat ouders rustig hun boodschappen kunnen doen.
En in alle woonwijken komt er minimaal drie procent buitenspeelruimte.
En gemeenten moeten ophouden met het derdebetalerssysteem waarbij zij een deel van de kosten dragen voor het openbaar vervoer. Raar. (In Kortrijk gaat het om 84.000 euro, voor 55plussers, derde betalerssysteem, leerlingenvervoer.)

Het programma van de Lijst Dedecker (die van Het Gezond Verstand) beslaat in totaal 92 bladzijden. Brussel krijgt er daarvan 14, en Europa niet minder dan 32. Het Vlaams programma bestaat uit acht hoofdstukken waarvan dat met de titel “Vlaanderen bestuurt” hier enkel ter sprake komt. Vier pagina’s.

Laten we maar meteen wijzen op een kemel van formaat.
LDD pleit ervoor om in besturen van intercommunales enkel nog burgemeesters en vakschepenen toe te laten. Zonder zitpenningen, wel met kilometervergoeding. Bon. Maar dan komt het. Gemeenteraadsleden worden wel nog toegelaten in de Algemene Vergaderingen. Nu zijn die AV’s al geruime tijd volkomen openbaar. Iedereen mag die bijwonen, ook de ‘gewone’ burger.

LDD wil ook de “besloten besluitvorming bij de autonome gemeentebesturen bestrijden”. Meer toezicht vanuit de gemeenteraden. Nou, die besluitvorming is nu net zo transparant als de raadsleden dat zelf willen. Zij zijn vertegenwoordigd bij die autonome gemeentebedrijven, kunnen daar verslag over uitbrengen, en de jaarverslagen en rekeningen komen voor de gemeenteraad. Heel het probleem is de desinteresse (en ondeskundigheid) bij vele gemeenteraden, ook voor gemeentelijke vzw’s trouwens.

LDD vindt dat (lokale) overheden zich moeten beperken tot hun kerntaken.
Hierbij wordt de Gouden Gids-methode toegepast. Een innovatie ! Wat zijn kerntaken? Wel, indien uit de Gouden Gids blijkt dat er bedrijven zijn die dezelfde taken vervullen als overheden, of dezelfde diensten en producten leveren, – dan zijn dit geen kerntaken meer voor openbare besturen.

Bijzonder markant is dat Dedecker de onroerende voorheffing op de eerste eigen woning wil afschaffen. Die OV is een grote bron van inkomsten voor gemeenten. In Kortrijk dit jaar begroot op zowat 26 miljoen, en dat is meer dan de ontvangsten uit de personenbelasting. Die minder ontvangsten wil men opvangen door een “besparings- en compensatieplan” dat niet heel duidelijk wordt toegelicht. Het Gemeentefonds moet groeien (dat betekent meer algemene middelen, dus belastingen). Het ambtenarenkorps moet afslanken. Wel zonder sociaal bloedbad: gewoon de gepensioneerden systematisch niet meer vervangen. En de provincies kunnen afgeschaft.

Hierbij gebruikt LDD een bij uitstek christen-democratische begrip: het subsidiariteitsbeginsel. Maximale overdracht van bevoegdheden. Minder toezicht van hogere overheden maar wel meer coaching en ondersteuning.

Om de fiscale concurrentie tussen gemeenten te bevorderen wil LDD een publieke databank waarin van iedere gemeente de aangerekende belastingen en retributies worden weergegeven. (Met een beetje zoeken vindt men die gegevens wel op internet. Bij Dexia bijvoorbeeld, of bij de VVSG.)

Tenslotte wil Lijst Dedecker een verbod op het dragen van uiterlijk herkenbare religieuze tekens op alle bestuurlijke niveaus.

Het volledige programma (Vlaams, Brussels, Europees) STERK IN MOEILIJKE TIJDEN omvat 119 bladzijden. Daarvan zijn er een vijftal concreet gewijd aan de steden. De term “stedenbeleid” komt 5 maal voor. De term “lokale besturen” 23 maal.
Om te beletten dat onze kandidaten dit nu allemaal gaan lezen volgt hierna een opsomming van de meest markante punten.
(Later volgen nog excerpten van de andere partijprogramma’s.)

Eerst even dit.
Kunnen we hier en daar de pen vermoeden van onze burgemeester Stefaan De Clerck? Zo nu en dan vallen in het programma woorden als ‘creatief beleid’, ‘rasterstad’ en ‘innovatie’. ‘Grensoverschrijdende samenwerking’.

Waar men het meest kan van opschrikken is dat de CD&V een grootscheeps debat wil voeren over de kerntaken van steden en provincies. De resultaten daarvan moeten al zichtbaar zijn eind 2010 ! In Kortrijk vermijdt men al jaren angstvallig een dergelijk debat. Hoewel beloofd. Het zou de coalitie CD&V-VLD danig op de proef stellen.

Dit klinkt wel groen. In elke stad komt er binnen 500 meter een groen rustpunt.
En dit getuigt van christelijk fatsoen. Men wil de stadsetiquette vergroten. Een gemeenschappelijk kader van gedragsregels opstellen.

Een oude eis waar men in het verleden niet aan is toegekomen slaat op de “maximale” gelijkstelling van statutaire en contractuele personeelsleden. Zeker inzake pensioen.

Gemeenten willen meer geld (terwijl de kerntaken nog niet zijn vastgelegd). Een BTW-compensatiefonds. Verhoging van de middelen voor het Gemeentefonds. Uitbouw van een tweede Mercuriusplan.
Steden met specifieke functies (zeg maar centrumsteden) willen ook meer geld. Billijker compensaties.
Dit alles moet dan gepaard gaan met de afbouw van het specifiek toezicht op de lokale besturen. Specifiek toezicht. Geen gemeenteraadslid weet wat dit is.

Dit was het dan.
De zoektocht naar lacunes in het programma laat u maar over aan de kandidaten.
Wel opvallend is dat er geen gewag meer wordt gemaakt van een “gemeentelijk effectenrapport”. Daarmee wou de CD&V dat hogere overheden bij beslissingen met een weerslag op het gemeentelijk beleid een berekening zouden maken van de kosten voor de lokale besturen.