Bij de behandeling van het dossier “fractietoelagen” is gebleken dat het ethische bewustzijn van het overgrote deel van onze gemeenteraadsleden hetzelfde is als dat van een slagroomtaart.
De SP.A zweeg toen het Vlaams Belang poneerde dat die financiële tegemoetkomingen door de andere partijen oneigenlijk werden gebruikt. De CD&V-fractieleider Filip Santy gaf een irrelevante repliek ten beste: het totaal van de kostennota van zijn fractie was hoger dan de stadstoelage. Koen Byttebier (VLD) verantwoordde niet hoe men huurgeld kan aanrekenen voor een lokaal waar niks te huren valt.
De burgemeester gaf op een gegeven moment wel blijk iets af te weten van “verantwoordelijkheidsethiek”. Toen hij de vraag stelde of bijvoorbeeld alle internetkosten van het Vlaams Belang te aanzien zijn als ondersteuning van de fractie. Hij zag tenminste een probleem, maar kwam wel niet tot een oplossing (“commitment”).

Er zijn misschien wel twijfelgevallen mogelijk. Maar moet een fractiebijeenkomst wel gepaard gaan met een driegangenmenu in een of ander duur restaurant? Waar legt men dan de dossiers op tafel? Wie maakt er notities tussen de soep en de patatten?
Wees er maar zeker van dat fractieleiders in hun diepste binnenste wel weten dat bijvoorbeeld uitnodigingen voor een receptie sturen naar alle leden van de partij niet behoort tot “fractiewerking”. Een rekening voor een Heilige Mis indienen wijst erop dat men nog geen onderscheid maakt tussen Sacerdotium en Imperium.

Er zijn wel degelijk gemeenten waar men probeert een zekere deontologie te handhaven.
In Denderleeuw is in januari 2005 de toelage voor de fractie van het Vlaams Blok afgenomen. Men had ermee advertenties bekostigd.
In Diepenbeek ook, in augustus 2005, bij de VDD (toen de partij van de burgemeester Etienne Steegmans) en de CD&V. Nog wel door de minister Marino Keulen himself ingetrokken. Het ging om onrechtmatig gebruik van niet minder dan 5.367,88 euro. De VDD had de toelage individueel verdeeld onder de eigen raadsleden. De CD&V financierde er een uitstapje mee, en representatiekosten. Het dossier sleepte al aan van in 2003, en werd aangekaart door raadslid Frank Keunen (nu SP.A en adviseur van minister Frank Vandenbroucke) die voorheen al een opstel heeft geschreven over politiek en deontologie.
In Houthalen-Kelchteren staat zelfs tegelijk de “Gesinnungsethik” en de “Verantwortungsethik” hoog in het vaandel. De fracties geven niet gebruikte toelagen ieder jaar braaf terug. Daar wordt niets weggelachen of gebagatelliseerd.

Hier in Kortrijk had het nooit zover mogen lopen dat het VB klacht kon indienen over het misbruik van fractietoelagen.
Om te beginnen moest er al lang een goedgekeurde deontologische code bestaan voor gemeenteraadsleden.
Tevens kon het College met de nodige bestuurskracht een overleg tussen de fractieleiders hebben georganiseerd bij de indiening van de kostennota’s. Een beraad – samen met een advocatenkantoor voor gecompliceerde zaken – over de vraag wat men verstaat als kosten gemaakt ter ondersteuning van de fractiewerking.

De ministeriële omzendbrief BA-2004/01 stelt dat de fracties met een nota én bewijsstukken op het einde van het werkjaar toelichten hoe ze de ontvangen middelen hebben gebruikt. Dus niet in augustus van volgend jaar.
De vraag rijst hoe de fracties momenteel bezig zijn met het bijeen scharrelen en opsmukken van hun facturen voor dit jaar 2008. Dat wordt een beetje schriftvervalsing.

Ach, ja.
Als de fractieleiders in januari 2009 nu een keer de moed hadden om toe te geven dat ze de uitgekeerde toelagen van 2008 niet helemaal hebben kunnen verteren?

Vorig jaar kregen de fracties van het stadsbestuur (dat is van ons) samen een toelage van 5.381,25 euro. Omgerekend per raadslid komt dit neer op 168 euro (niet de 153 waarover men het heeft).
Men mag met dat geld niet doen wat men wil. De toelage moet rechtstreeks besteed aan de werking van de fracties. Dat staat in een besluit van Vlaamse regering dd. 12 januari 2007 (art.44) en is tevoren al uiteengezet in een ministeriële circulaire van 13 februari 2004 (Staatsblad 16.03.2004).

De fracties hebben voor het eerst en pas deze maand augustus met “bewijsstukken” toegelicht waarvoor zij de toelagen van vorig jaar hebben aangewend.
Blijkt nu dat die sommen voor het overgrote deel ervan een oneigenlijk gebruik kenden. Men gaf geld uit voor recepties, voor partijwerking, voor eetfestijnen, postzegels, enz. Zelfs voor een Heilige Mis. Zie nog een vorig stuk hierover.

In de laatste gemeenteraad van 8 september heeft het Vlaams Belang (bij monde van Maarten Seynaeve) als enige partij hiertegen geprotesteerd en nu ook hieromtrent klacht neergelegd bij de gouverneur.
Volgens de lokale pers wordt heel de affaire door de meerderheidspartijen (CD&V en VLD) “weggelachen”.
Ja. Schepenen bijvoorbeeld oordeelden al meteen dat het gaat om een futiliteit (kleine bedragen) en vinden de aantijgingen van het Vlaams Belang benepen en overtrokken. De burgemeester vond dat het VB een beetje hoog van de toren blies.

Wat moeten we daar nu van denken?
Wanneer er zich in het politieke handelen van mandatarissen een morele component nestelt (men heeft gelogen, men overtreedt de wet, men doet aan creatief boekhouden) is het nog altijd gebruikelijk om terug te grijpen naar de beroemde rede van Max Weber “Politik als Berüf”, in 1919 gehouden in München.
Daaruit leren we dat moraalridders, kommaneukers, hardliners eigenlijk ongeschikt zijn voor het politiek ambt. (Op de duur verlaten ze trouwens vaak eerder vroeg dan laat de politieke arena.)

Wie de moraal van de rechte rug hanteert kwalificeert zich volgens Weber als een aanhanger van de Gesinnungsethik, best te vertalen als “overtuigingsethiek”.
Dit slag van mensen (politici) gaat recht door zee, poneert zijn stellingen zo puur en duidelijk mogelijk. De wet is de wet, punt. Er wordt niet gesjoemeld, en al zeker niet met belastingsgeld, – ook al gaat het slechts om enkele duizenden euro’s.
In het bedrijfsleven (management) gebruikt men hiervoor de modeterm “compliance” : “het recht verplicht nu eenmaal tot naleving”.
Aanhangers van de ‘overtuigingsethiek’ zijn er ten diepste van overtuigd (ja!) dat er nu eenmaal basisbeginselen of regels zijn die tot het uiterste dienen verdedigd te worden. Ongeacht mogelijke voorzienbare of onvoorzienbare gevolgen. De consequenties.
Zij dienen dus klacht in bij de gouverneur.

Personen die volgens Max Weber meer geschikt zijn voor de professionele politiek hangen een Verantwortungsethik aan.
Als er zich een moreel probleem stelt zullen zij eerder neigen naar naar een compromis, en ondanks moeilijk te overbruggen tegenstellingen met de principes streven naar resultaten.
(Tussen haakjes: dit is zeer inherent aan de christen-democratie, dat soort katholiek pragmatisme. Kan ontaarden in schijnheiligheid.)

De “verantwoordelijkheidsethiek” schrijft voor dat men zijn handelen baseert op een analyse van de (actuele) omstandigheden, alsmede van mogelijke legitieme belangen, (negatieve) gevolgen. Er zijn wel beginselen waaraan moeilijk valt te tornen, maar die beginselen beschermen ook belangen die tegenover elkaar moeten afgewogen worden.
Ja, het recht verplicht tot naleving (compliance), maar er is ook nog de moraal die ons aanzet tot beaming en inzet. We doen ons best. In managementtermen heeft men het dan over “commitment”.

De zeer christendemocratische opvatting hierbij is: mensen zijn maar mensen, en mensen maken nu eenmaal fouten. Laat ons berouw tonen en vergeving schenken. Dit is bijvoorbeeld de levensbeschouwing van schepen Jean de Bethune en in een ander opzicht – ook klassebewust – van schepen Guy Leleu. Is altijd grapig. Grappig.

Iets weglachen”, minimaliseren, wegredeneren, voor zich uitschuiven, neutraliseren behoort geenszins tot de “verantwoordelijkheidsethiek
De morele slonzigheid waarmee met de fractietoelagen is omgegaan “weglachen” getuigt integendeel van politiek cynisme.
Dat er in de gemeenteraad geen enkel raadslid of schepen of burgemeester even begrip heeft getoond voor de bedenkingen van het Vlaams Belang over het gebruik van die toelagen is politiek een zorgelijke ontwikkeling.
Beseft er dan niemand dat de gemeenteraad hiermee zijn eigen gezag, autoriteit ondermijnt?
Wat moet een raadslid nog vertellen als het meent dat het College morst met belastingsgeld?
Ja wat?

(Wordt vervolgd, in een volgend stuk.)

Een burgemeester is niet noodzakelijk en automatisch voorzitter van de gemeenteraad. Een raadslid of een schepen kan ook die functie vervullen. De gemeenteraad beslist daarover. Maar al vóór de vorming van de nieuwe coalitie in het Schepencollege was het voor de onderhandelaars overduidelijk dat burgemeester Stefaan De Clerck onder geen beding zou toestaan dat hij geen raadsvoorzitter meer zou zijn. Als doorgewinterd politicus weet hij maar al te best hoe een voorzitter een vergadering kan manipuleren. En als (gewezen) advocaat kent hij alle retorische middeltjes om het verloop van een debat naar zijn hand te zetten. Of te verstikken.
Even tussendoor. Kan onze burgemeester (federaal volksvertegenwoordiger en soort controlerend accountant van de Kamer) zich voorstellen dat de voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers tegelijk de eerste-minister is?

Neem nu de laatste gemeenteraad van 8 september.

Punt 1 ging over een aktename van het verslag van het Overlegcomité tussen Stad en OCMW.

Uit dit verslag blijkt dat er besprekingen aan de gang zijn over het nieuwe personeelsstatuut (ondermeer het retroactief honoreren van privéanciënniteit) en over wat er zal gebeuren met de parking Dam.
Jan Deweer (Vlaams Belang) wil hierover een paar simpele vragen stellen. Mag niet. Jan is nauwelijks drie zinnen ver gekomen in zijn tussenkomst of hij wordt al door de voorzitter-burgemeester onderbroken. Het woord ontnomen. De gemeenteraad (dat zijn wij) mag niet weten wat het standpunt van het stadsbestuur is bij de onderhandelingen met de vakbonden over een nieuw personeelsstatuut. We mogen niet weten wat er met de exploitatie van parking Dam gaat gebeuren. (Volgens het verslag van het Overlegcomité wordt dit een “werknemersparking” voor de grote werkgevers op Buda-eiland.)
Jan terug naar af. Burgemeester vindt dat het over een aktename gaat van een document, en dat is geen voorwerp van debat.
(Het VB wou geen debat, wou gewoon wat inlichtingen.)

Punt 4 ging over het gebruik van stadstoelagen die aan de fracties van de gemeenteraad worden gegeven.

Het Vlaams Belang oordeelt dat de VLD en vooral de CD&V dit geld niet hebben gebruikt voor waar het toe dient: de werking van de fractie. (Zie een vorig stuk hieromtrent.)
Burgemeester-voorzitter vindt dat de fractieleider Seynaeve van het VB “wat hoog van de toren blaast”. (Een neutrale voorzitter zou dit soort van woordgebruik niet aandurven.) Hij doet een tegenzet. Zijn de onkosten die de raadsleden van het VB aanrekenen voor internet wel altijd gerelateerd aan fractiewerking? Over het feit dat de partij van de burgemeester onkosten aanrekent voor bijv. een H.Mis rept de voorzitter van de Raad met geen woord. En daarbij, er is een besluit van de Vlaamse regering dat heelwat anders zegt dan wat het VB beweert. (Burgemeester heeft evenwel de tekst niet bij. Met een neutrale raadsvoorzitter zou die tekst worden opgevraagd.) Maarten Seynaeve vroeg nog om de intrekking van het agendapunt opdat het College de onkostennota’s nader zou kunnen onderzoeken, maar de burgemeester-voorzitter vergeet dit blijkbaar ter stemming voor te leggen.
Stefaan De Clerck is kwestor van de Kamer. Hij wordt daar verondersteld om allerhande facturen te controleren. Om kosten van parlementaire instellingen te drukken.

In punt 5 wordt aan de gemeenteraad voorgesteld om in te stemmen met de verkoop van het oud gemeentehuis in Bellegem.

Marc Lemaitre (SP.A) vraagt uitstel van dit punt. Het dossier voor de gemeenteraad is onvolledig. De verkoop is gebaseerd op een geheim gehouden document: een uitvoerige patrimoniumstudie. En op een niet-rechtsgeldige lijst van “quick wins” voor dit jaar. Die lijst van onmiddellijk te verkopen stadseigendommen is opgesteld in een niet reguliere vergadering van het Schepencollege (het zgn. strategisch college) waarvan de raadsleden zelfs geen notulen te zien krijgen. Burgemeester vindt dat allemaal niet waar en belooft van een raadscommissie bijeen te roepen waarbij de patrimoniumstudie zal worden toegelicht. Waarbij hij dus toegeeft dat de Raad onvoldoende is geïnformeerd maar toch vraagt om het punt goed te keuren. Een voorzitter vraagt dit niet. Een voorzitter vraagt gewoon de stemming.
Over de patrimoniumstudie is er nog een verschil van mening. Weegt die nu 16 of 12 kilogram? De voorzitter geeft geen uitsluitsel.

Bart Caron (VlaamsProgressieven) wil nog weten hoe het komt dat de Oude Dekenij al maanden te koop wordt aangeboden, terwijl de Raad daar nog niets heeft over beslist. Burgemeester geeft daar eigenlijk geen antwoord op. En wat hij vertelt over de onderhandelingen uit het verleden is heel onvolledig. Schepen Jean de Bethune weet daar alles over maar wordt door de voorzitter niet gevraagd om nadere toelichting. Burgemeester geeft intussen onverhoeds wel iets prijs over een kandidaat-koper over iets dat ons totaal niet aangaat: dat een kandidaat geen geld kreeg van de bank. Nou zeg. Kom daarmee in de pers.

Punt 8: VICORO

Jan Deweer (VB) stelt weer enkele simpele vragen waar niet wordt op ingegaan. (Zie een vorig stuk alhier.)
Burgemeester betreurt alleen maar dat het VB het nut niet inziet van deze ambtelijke commissie die aan grensoverschrijdende planstudie over ruimtelijke ordening wil doen. Er wordt nog een mopje getapt. (Onze burgervader houdt daarvan: iets “weglachen”.)

Punt 17: Nieuwe reglementering “heffing op onbebouwde percelen”

Maarten Seynaeve (VB) houdt een uitvoerig exposé. De voorzitter-burgemeester luistert niet en verlaat even de zaal.

Punt 24: Voorstel van resolutie van Marc Lemaitre (SP.A) aangaande de voltooiing van het geplande fietspad van de Loofstraat naar de Wolvenstraat

De voorzitter vervalt opnieuw in zijn rol van burgemeester die geacht wordt zijn beleid te verdedigen.
Hij vindt het indienen van een resolutie geen normale manier van werken, en voor deze materie zelfs een onnodige taktiek.
(Het is wel zo dat een resolutie van een raadslid gaat om een aanbeveling. Verplicht het College tot niets, maar heeft natuurlijk politiek gezag als die door de Raad wordt goedgekeurd.)
Na de stemming krijgt schepen Guy Leleu van de voorzitter nog even het woord. Dit mag niet.

Punt 25: Voorstel van resolutie van Marc Lemaitre aangaande de realisatie van het fiets- en wandelpad zoals bepaald in een overeenkomst van 2005 met houthandel Patrivas (Vandecasteele) uit Aalbeke.
(In de pers is daar al vaak over geschreven.)

Marc Lemaitre vertaalt met zijn resolutie in feite een petitie van het ACW, waar ook voormalig schepen Frans Destoop achter steekt.
Dat steekt natuurlijk. Hoe moet een raadslid van ACW-signatuur nu gaan stemmen?
Een verrassende uitslag. De resolutie wordt met één stem nipt verworpen. Filip Santy (CD&V-ACW), fractieleider Koen Byttebier (VLD), schepen Stefaan Bral (!), Nele Claus (VLD) stemmen voor. Consternatie. Sommigen roepen dat ze zich hebben vergist. De burgemeester wil zelfs de stemming laten hernemen !
Burgemeester vond het indienen van deze resolutie alweer niet de juiste methode om beleid te voeren. Hij vraagt om de aanbeveling te verwerpen, niet omwille van de inhoud maar omwille van de methode. Als burgemeester kan hij dit wel vinden, maar niet als voorzitter van de Raad.

Punt 26: Voorstel van raadslid Eric Flo (LDD) tot het opstellen van een deontologische code voor fiscale uitgaven
(Zie een vorig stuk.)

De voorzitter laat Eric Flo volledig uitpraten. Zo moet dat.
De burgemeester houdt er namelijk wel een keer van dat raadsleden zich wat (hoon)gelach op de hals halen. Te kijk worden gezet.

Bij het begin van de raadszitting heeft de voorzitter nog iemand uit het publiek verwelkomd en gefeliciteerd. Dit is ook nogal ongebruikelijk. Een raadslid mag zich op geen enkel ogenblik tot het publiek wenden. Het ging om te torenbouwer met champagneglazen ter gelegenheid van het spelprogramma Fata Morgana. Waarbij Karl De Kerpel door de voorzitter van de gemeenteraad publiekelijk wordt geacht om toe te treden tot de de CD&V.

Zo.
Wij zijn klaar. Vouwen de papieren op. Schudden ze verticaal. Hoofdje scheef. Kijken vriendelijk.
Bedankt om te hebben gelezen. Het belangrijkste bericht was wat u hebt gelezen. Nog een prettige dag verder.

Als raadslid Flo (nu van Lijst Dedecker) een vraag of een voorstel indient als aanvullend agendapunt bij een gemeenteraad kan er van alles gebeuren.
Het is bijvoorbeeld mogelijk dat hij op het moment waarop zijn tussenkomst aan de beurt komt net even buiten een sigaret is gaan roken. Het punt wordt dan uitgesteld, maar Flo is dat de volgende maand alweer vergeten.
Andere mogelijkheid is dat de voorzitter van de Raad (hier de burgemeester) het voorstel of de vraag onontvankelijk verklaart omwille van enkele absurde facetten eraan verbonden.
Ook kan het gebeuren dat Flo een geheel andere tekst voordraagt dan deze die hij heeft ingediend, of het zich veroorlooft om er allerlei niet terzake doende punten bij te sleuren. Hij weet dan van geen ophouden en moet bijna manu militari gedwongen worden om te gaan zitten.

Vandaar dat we hier in extenso het voorstel weergeven dat het raadslid heeft ingediend op de gemeenteraad van vandaag, 8 september.

Titel van het voorstel:

Voorstel om een deontologische code op te stellen voor de fiscale uitgaven van het schepencollege en diens aanverwanten, dit na grondige fiscale controle gehouden door een onafhankelijke instelling.

Nou zeg.
Wat zijn dat, “fiscale” uitgaven?
Heeft een schepencollege dan wel “aanverwanten”?
Kent er iemand een onafhankelijke fiscale instelling?

Maar wat is er toch Flo overkomen dat hij zo’n drastisch voorstel kon indienen?
In zijn toelichting vertelt hij dat hij tijdens het verlof de “facturering” (bestelbons?) van stad Kortrijk heeft nagekeken.
Namelijk “representatieuitgaven”, maar ook andere. Hierbij moest Eric soms de wenkbrauwen fronsen.
Zoals bij de vaststelling dat er voor recepties tabakswaren zijn aangekocht, terwijl men niet mag roken in openbare plaatsen.
Verdacht zijn ook de bestellingen van broodjes, cake, thee, koffie, enz.
En daarenboven is men meerdere malen uit gaan eten, met of zonder opdracht.

Waarschijnlijk zijn er nog veel andere onaanvaardbare kosten, want het raadslid is er niet toe gekomen om nog 38 kartons met uitgaven van het jaar 2007 te onderzoeken.

Vandaar.
Flo wil de gemeenteraad (nog wel bij stemming) vragen om een deontologische code op te stellen, samen met een onafhankelijke fiscale instelling. “Dit is een kantoor dat alles in detail controleert over verschillende jaren heen, zonder over te gaan tot strafrechtelijke gevolgen.”

Let wel.
“Het is hier wel de bedoeling om alle gelden die ten onrechte zijn ontvangen of uitgegeven, terug te storten in de gemeentekas.”

Dus.
Flo wil ook ten onrechte ontvangen gelden terug storten in de gemeentekas.
Hoe gaat dat in zijn werk?